Dim­itris Péro­daskalakis est né à Hérak­lion en Crète en 1965. Il est pro­fesseur de let­tres et enseigne le grec ancien et le latin à l’Université de Crète. Il a pub­lié jusqu’à présent une mono­gra­phie inti­t­ulée :Sopho­cle : Spec­ta­cle trag­ique et pas­sion humaine, Guten­berg, 2012 et six recueils de poésie : Dans le blanc et dans le noir, Gavrielidis, 2005, Avec l’Etranger, Gavrielidis 2008, Sur la terre noire, Gavrielidis 2012, Jeu ouvert, Gavrielidis 2015, Le Sph­ynx envoy­ait un email, Gavrielidis 2018 et Ecri­t­ure hors jardin, Koukki­da 2022.

Dim­itris Péro­daskalakis appar­tient à la généra­tion des années 90, comme on appelle les poètes qui ont pub­lié peu avant ou peu après le début du nou­veau mil­lé­naire. Cette généra­tion a été appelée « Généra­tion invis­i­ble » dans l’Anthologie de la généra­tion des années 90 des édi­tions Man­drago­ras. La pro­duc­tion poé­tique de cette généra­tion évolue prin­ci­pale­ment sous le prisme du mod­ernisme sans toute­fois que l’on puisse par­ler encore d’autres élé­ments com­muns ou d’un courant com­mun pré­dom­i­nant qui façonne de manière unique son identité.

Les car­ac­téris­tiques de la poésie de Péro­daskalakis sont : son noy­au exis­ten­tiel, l’expérience vécue, la col­li­sion de l’éphémère et de l’éternel, l’allusion ironique, la con­tem­pla­tion philosophique, la pro­duc­tion d’images naturelles, le sym­bol­isme social et poli­tique, le dia­logue avec l’humain et le divin, l’intertextualité en général, dans une langue qui com­porte ses élé­ments de sens et de cul­ture, sans expéri­men­ta­tion post­mod­erne dans l’expression. Ce que recherche Péro­daskalakis est le rythme intérieur du lan­gage poé­tique et la clarté dans la représen­ta­tion lin­guis­tique, laque­lle cepen­dant ne prive pas le poème de sa pro­fondeur et de son éten­due conceptuelles.

Le dia­logue avec les mythes grecs anciens con­stitue la mar­que de cette inter­tex­tu­al­ité et de sa réflex­ion poé­tique, dont le fruit est le recueil Le Sph­ynx envoy­ait un email (Gavrielidis, 2018). De ce recueil sont tirés les poèmes qui ont été traduits pour la revue Recours au poème.

Δημητρης Περοδασκαλακης, Η Σφίγγα έστειλε email, Εκδοσεις Γαβριηλίδης, 2018 — Dim­itris Per­o­daskalakis, Le Sph­ynx envoy­ait un email, Edi­tions Gavrielidis, 2018.

∗∗∗

ΟΜΗΡΟΥ ΕΠΙΣΚΕΨΙΣ

Είναι φορές που ο Όμηρος με το μπαστούνι του τυφλού
— μεγεθυμένο αντικλείδι του αινίγματος -
σπρώχνει τις πύλες και εμφανίζεται στην αγορά

Δεν χάνεται στους πολυδαίδαλους των άστεών μας δρόμους
–εδώ δεν χάθηκε μες σε χιλιάδες στίχους -
έβαζε πάντα τα σημάδια του
Όσο για τ’ αυτοκίνητα
καλά γνωρίζει τον τροχήλατό τους ήχο
από τ’αμάξια και τα άλογα στην Τροία
Ούτε και στο λιμάνι κινδυνεύει
όλη τη θάλασσα τη χώρεσε στ’ αυτιά του
τον ξέρει τον υδάτινο παλμό

Έτσι βαδίζει μες στην πόλη
πιάνει κουβέντα και ρωτά αν άλλαξαν τα χρώματα του κόσμου
Ύστερα βγάζει απ’ το κούφιο του μπαστούνι μικρά αντικλείδια
για το χέρι καθενός

Ώσπου το βράδυ ολόφωτος μπαίνει στο αστικό
και επιστρέφει στους Κιμμέριους

VISITE D’HOMERE

Il est des fois où Homère, muni de la canne d’aveugle
— dou­ble agran­di de la clé de l’énigme –
pousse les portes et paraît dans l’agora

Il ne se perd pas dans le dédale des rues de nos villes
— il ne s’est pas per­du dans des mil­liers de vers –
il plaçait tou­jours ses repères
Quant aux voitures
il dif­féren­cie bien le son de leurs roues
des chars et des chevaux de Troie
Sur le port non plus il n’est pas en danger
il a entré la mer entière dans ses oreilles
il con­naît la vibra­tion de l’eau

Ain­si il marche dans la ville
il entame une con­ver­sa­tion et demande si les couleurs du monde ont changé
Ensuite il sort de sa canne creuse de petits dou­bles de clé
qu’il met dans la main de chacun

Jusqu’à ce qu’au soir tout illu­miné il entre dans le bus urbain
et revi­enne chez les Cimmériens

*

ΤΟ ΠΑΙΓΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΙΔΙΠΟΔΑ

Μεγάλωνε στην Κόρινθο
όμως ποτέ δεν είχε φύγει από τη Θήβα
τον έπαιρνε στ’ αμπέλια ο θετός πατέρας του την εποχή
         του τρύγου

Κρυβόταν ο μικρός Οιδίποδας στα κλήματα
και με τα άλλα τα παιδιά σε σκανταλιές παράβγαινε
αγαπημένο του παιγνίδι η τυφλόμυγα στο αμπέλι

Ώσπου μια μέρα τού είπε ένας μεθυσμένος σε τραπέζι
πως ήταν γιος πλαστός
                                      κι έγινε το παιγνίδι μοίρα

LE JEU D’ŒDIPE

Il gran­dis­sait à Corinthe
cepen­dant il n’était jamais par­ti de Thèbes
son père adop­tif l’emmenait dans les vignes à l’époque des vendanges

Le petit Œdipe se cachait dans les ceps
et avec les autres enfants il rival­i­sait en bêtises
son jeu préféré, le col­in-mail­lard dans la vigne

Jusqu’à ce qu’un jour un ivrogne à table lui dise
qu’il était un enfant supposé
                                et le jeu est devenu destin

*

ΜΙΑ MYTHOS ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΧΙΛΛΕΑ

Ένιωθε διαφορετικά από μικρός στο ένα του ποδάρι

Στης φτέρνας του την άκρη ώρες ώρες
κοκκίνιζε τόσο πολύ το δέρμα
που νόμιζε ότι θα χυνόταν όλο του το αίμα

Παραπονιότανε συχνά πως μούδιαζε
γι’ αυτό και ο γιατρός τού είχε πει
χρόνια στην Τροία που βρισκόταν
να περπατά στις αμμουδιές ξυπόλητος
χωρίς σανδάλια και περικνημίδες
(τον πίεζαν ως φαίνεται στα άκρα)

Έτσι μια νύχτα που είχαν ησυχάσει οι στρατοί
και το φεγγάρι ασήμωνε τις όχθες
ο Αχιλλέας με γοργή περπατησιά πήγε στην παραλία

Είχε μια λάμψη ατέλειωτη ο Σκάμανδρος
που του μαγνήτιζε το βήμα
εκεί τον έκοψε γυαλί από μπουκάλι μπίρας

Δεν ήταν του Απόλλωνα τα βέλη
αυτή είναι η μόνη αλήθεια για τη φτέρνα

UNE BIERE « MYTHOS » POUR ACHILLE

Il sen­tait une dif­férence depuis tout petit à l’un de ses pieds

Au bout de son talon par moments
la peau deve­nait si rouge
qu’il pen­sait que tout son sang allait couler

Il se plaig­nait sou­vent de fourmillements
c’est pourquoi même le médecin lui avait dit
les années où il se trou­vait à Troie
de se promen­er sur les grèves pieds nus
sans san­dales ni jambières
(elles le ser­raient sem­ble-t-il aux extrémités)

Ain­si une nuit où les armées étaient au repos
et que la lune argen­tait les rives
Achille d’une démarche rapi­de est allé à la plage

Le Sca­man­dre avait une lueur sans fin
qui aiman­tait son pas
là il s’est coupé avec un tes­son de bouteille de bière

Ce n’était pas les flèch­es d’Apollon
telle est la vérité, la seule, à pro­pos du talon

*

ΑΡΧΑΙΑ ΔΙΑΦΩΝΙΑ

Γέροντας πια κι αδύναμος ο Σόλωνας
ωστόσο πάντοτε φιλομαθής
θέλησε την καινούργια τέχνη του Θέσπιδος να δει

Στο τέλος της παράστασης τον ρώτησε αν ντρέπεται
που τόσα ψεύδη αραδιάζει από το άρμα στους πολίτες
Σαν του απάντησε ο Θέσπης πως είναι μόνο ένα παιγνίδι
χτύπησε έξαλλος ο Σόλωνας με το μπαστούνι του τη γη:
«Είναι επικίνδυνο να παίζεις με τα πράγματα»

Τον κοίταξε τότε βαθιά στα μάτια του ο Θέσπης
και με την ίδια αυστηρότητα του είπε:
«Ποιος παίζει με τα πράγματα, ξέρεις εσύ καλύτερα από μένα
γι’ αυτό γυρνώ με την καρότσα μου στις αγορές
άδεια πραγματικότητα φορτώνω

Αυτή η αλήθεια θα μας αφανίσει»

ANTIQUE DESACCORD

Désor­mais vieil­lard et faible Solon
cepen­dant tou­jours désireux d’apprendre
voulut voir le nou­v­el art de Thespis

A la fin de la représen­ta­tion il lui deman­da s’il avait honte
de débiter autant de men­songes depuis son char aux citoyens
Comme Thes­pis lui répon­dit que c’était seule­ment un jeu
Solon hors de lui frap­pa la terre de sa canne :
« Il est dan­gereux de jouer avec les choses »

Thes­pis le regar­da alors pro­fondé­ment dans les yeux
et avec la même fer­meté lui dit :
« Qui joue avec les choses, toi tu le sais mieux que moi
c’est pourquoi je tourne avec mon char­i­ot dans les agoras
je charge une réal­ité vide

Cette vérité nous dévastera ».

*

ΑΙΑΝΤΑΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

Ιδανικός αυτόχειρας
καλά ήξερε το σφάγανό του

με αυτό εξάλλου τη ζωή του έγραφε
όταν ξιφομαχούσε
Κι άλλοτε πάλι
με ορμή το δόρυ του πετούσε
αντένα που ‘σκιζε το χάος

Τίποτε και κανέναν δε φοβόταν
μόνο το γέλιο των ανθρώπων
Όσο κι αν έκλεινε τ’ αυτιά του
γάργαρο εκείνο τρύπωνε

Ώσπου ένα απόγευμα κοιτάχτηκε σε δίκοπο καθρέφτη
και φλόγισε Ιούλιο ο νους του

Σε καφενείο ζήτησε μια παγωμένη βυσσινάδα

Κι έτσι κρυστάλλινος
με ανταύγειες ήλιου χτυπημένος
έπεσε στον κορμό του ευκάλυπτου απείρου

AJAX POETE

Sui­cidé idéal
il con­nais­sait bien son épée
avec elle d’ailleurs il écrivait sa vie
quand il se battait

Et par­fois aussi
avec fougue il jetait sa lance
antenne qui déchi­rait le chaos

Il ne craig­nait rien ni personne
seule­ment le rire des hommes
Il avait beau se bouch­er les oreilles
ce rire vif se faufilait

Jusqu’à ce qu’un après-midi il se regarde dans un miroir à dou­ble tranchant
et que son esprit enflamme juillet

Dans un café il a demandé un sirop de gri­otte glacé

Et comme de cristal
frap­pé des reflets du soleil
il est tombé sur le tronc de l’eucalyptus infini

*

Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ

Η τραγωδία έχει τον πατέρα της
έτσι οι Αθηναίοι είπαν τον Αισχύλο

Νέον ακόμη τον είχε επιλέξει ο Διόνυσος
γι’ αυτό και σώθηκε σε τόσες μάχες με τους Πέρσες

Η κόρη του μεγάλωνε κι άρχισε τα ταξίδια
από τον Καύκασο ώς τη Γέλα
Πάντοτε όμως με συγκίνηση θυμόταν την οδό Ομήρου
εκεί την έστελνε ο πατέρας της
είχε κουλούρια φρέσκα με σουσάμι

Τα χρόνια πέρασαν, ήρθανε δύσκολοι καιροί
κι όταν η κόρη ορφάνεψε
κατέβηκε ο Διόνυσος στον Άδη να ξαναφέρει τον πατέρα

Είχανε σωρευτεί χρέη πολλά

LA FILLE D’ESCHYLE

La tragédie a son père
c’est ain­si que les Athéniens appelaient Eschyle

Dionysos l’avait choisi encore jeune
c’est pourquoi il a été sauvé dans tant de com­bats con­tre les Perses

Sa fille gran­dis­sait et com­mençait les voyages
du Cau­case à Gela
cepen­dant tou­jours avec émo­tion elle se sou­ve­nait de la rue Omirou
c’est là que son père l’envoyait
il y avait de petits pains ronds frais au sésame

Les années ont passé, sont venus les temps difficiles
et quand la fille est dev­enue orpheline
Dionysos est descen­du dans l’Hadès pour ramen­er le père

S’étaient accu­mulées beau­coup de dettes